Intro
«Αλλά τα τέρατα τρομοκρατούν και εντυπωσιάζουν και για έναν ακόμη λόγο: αψηφούν τα σύνορα. Τα τέρατα είναι εκείνα τα πλάσματα του μεταίχμιου, που μπορούν να φτάσουν όπου εμείς αδυνατούμε. Μπορούν να ταξιδέψουν χωρίς διπλωματική ασυλία σε εκείνες τις ανεξερεύνητες χώρες από των οποίων τα όρια δεν είναι δυνατόν σε ανθρώπινους ταξιδιώτες -παρά μόνο σε τέρατα- να επιστρέψουν».
Richard Kearney, «Ξένοι, θεοί και τέρατα».
The story so far
Η Killmonday είναι ένα σχετικά νεοσύστατο, μικρό αλλά πολλά υποσχόμενο σουηδικό gaming studio το οποίο μας έδωσε πριν τέσσερα περίπου χρόνια το FranBow, ένα adventure game με ενήλικη θεματολογία συνδυάζοντας τον τρόμο με τον έντονο κοινωνικό προβληματισμό -πιο συγκεκριμένα την ψυχική υγεία και τις ψυχιατρικές δομές- και προσβλέποντας στην υποκειμενική οικειοποίηση τους από τους χρήστες τους παιχνιδιού. Το ταλαντούχο δίδυμο -αλλά και ζευγάρι στη ζωή- των Natalia Martinsson (art & graphics, game designer, animator) και Isak Martinsson (programmer, game designer, musician) διαθέτει πραγματικά δημιουργική φαντασία. Σε μια συνέντευξη, λίγο πριν την κυκλοφορία του Fran Bow, η Natalia Martinsson εκμυστηρεύτηκε το εξής: «It’s based on really bad moments in my life and involves a fantasy world that I’ve created since I was a little girl. I really wanted to put emphasis on what life gives you and takes away from you». Πολλές φορές οι δημιουργοί, όπως και εδώ, ενσωματώνουν κοσμικά και προσωπικά αφηγηματικά στοιχεία δίνοντας έτσι στην ιστορία με το τέρας κάτω από το κρεβάτι αληθοφανή και προσεγγίσιμα χαρακτηριστικά. Ίσως γιατί το τέρας είναι πιο ανθρώπινο απ’ όσο νομίζουμε.
Πριν ξεκινήσω την περιπλάνησή μου στο νέο ψηφιακό πόνημα της Killmonday σκέφτηκα να επαναλάβω το FranBow. Την τελευταία στιγμή, όμως, άλλαξα γνώμη. Αναρωτήθηκα κατά πόσο είναι θεμιτό να το συγκρίνω με ένα project μιας άλλης περιόδου και μιας άλλης τεχνοτροπίας. Μπορεί το medium να είναι το ίδιο αλλά αυτό δεν προεξοφλεί ότι η κριτική οφείλει να αφορμάται από το προηγούμενο σημείο. Πρόκειται για κάτι εντελώς διαφορετικό και θα κριθεί σαν αυτούσιο και ανεξάρτητο έργο· όχι σαν αποτέλεσμα ή συνέπεια προϋπάρχοντος υλικού αλλά ex nihilo. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, δεν είμαι σε θέση να γράψω κάποιου είδους μανιφέστο για το πως θα έπρεπε να είναι το ιδανικό adventure game. Θα διαβάσετε, λοιπόν, ένα review βασισμένο σε γεγονότα και όχι σε ευχολόγια. Οι ελάχιστες αναφορές στο FranBowέχουν ως μοναδικό σκοπό τη ροή του κειμένου.
O, (Mis)fortuna
Η ιστορία της Misfortune εξελίσσεται τόσο γραμμικά που θεώρησα μέχρι κάποιο σημείο ότι πρόκειται για μια μεγάλη εισαγωγή. Διαψεύστηκα αν και όχι με τον τρόπο που φαντάστηκα στην αρχή. Μας αφηγείται την ιστορία της 8χρονης Ramirez Hernandez, η οποία μετά από πρόσκληση του αφανούς αλλά πανταχού παρόντος Mr. Voice, συμμετέχει σε ένα παιχνίδι. Το έπαθλο με το οποίο δελεάζει τη φίλη μας είναι η «Αιώνια Ευτυχία» (Eternal happiness). Η μικρή ηρωίδα ενθουσιάζεται με την ιδέα του καινούργιου «φανταστικού» φίλου της και θέλει να προσφέρει το έπαθλο στη μητέρα της, η οποία είναι θύμα ενδοοικογενειακής βίας. Στο παιχνίδι του Mr. Voice θα αντιμετωπίσει πρακτικά και ηθικά διλήμματα, θα απαντήσει σε προσωπικές ερωτήσεις και γενικά ακολουθεί το δίχως άλλο την κλασική ιστορία μιας ηθικής δοκιμασίας και προσωπικής «σταυροφορίας». Η αφήγηση του Mr. Voice είναι από τα πρώτα λεπτά του παιχνιδιού συμβουλευτική και καθοδηγητική προς έναν παρεκκλίνον ορισμό της πραγματικότητας. Φαντάσματα, αερικά, άνθρωποι που φέρουν παραμορφωμένες μάσκες, τέρατα και πλάσματα μιας εναλλακτικής (;) διάστασης κάνουν την απρόσκλητη εμφάνισή τους σε κάθε ευκαιρία. Η ηρωίδα μας, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της θα συναντήσει και την αλεπού Benjamin, η οποία ανήκει στον στενό κύκλο των «φανταστικών» της φίλων. Ο Mr. Voice, βέβαια, προειδοποιεί από την αρχή ότι ο Benjamin ευθύνεται για διάφορα τραγικά περιστατικά, όπως η απαγωγή παιδιών και διάφορα άλλα που αποκαλύπτονται στην πορεία. Η ιστορία κορυφώνεται με cliffhanger το οποίο είμαι σίγουρος ότι θα το εκτιμήσετε. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού θα ανακαλύψετε και αρκετά easter eggs. Δε θα ασχοληθούμε εδώ με διάφορες meta-gaming θεωρίες για αλληγορικές και δισυπόστατες έννοιες των χαρακτήρων ή για συμβολισμούς και intergaming συστοιχίες προς αποφυγή spoilers. Ο αναγνώστης που θέλει να εμπλουτίσει τις γνώσεις του για το lore του παιχνιδιού της Killmonday μπορεί να ανατρέξει σε διάφορες πηγές και fora αφού ολοκληρώσει το παιχνίδι.
Pure Art
Τεχνικά το παιχνίδι κινείται στα υψηλά επίπεδα που έχει θέσει η Killmonday· τα πανέμορφα handmade γραφικά και animation της Natalia Martinsson σε προϊδεάζουν από νωρίς ότι κάτι απόκοσμο ελλοχεύει κάτω από την cute επιφάνεια. Την μουσική υπόκρουση έχει επιμεληθεί ο Isak Martinsson. Όπως και στο FranBow έτσι κι εδώ το soundtrack και οι ambient ήχοι είναι το δίχως άλλο ατμοσφαιρικά και υπό τις κατάλληλες αφηγηματικές συνθήκες ερεβώδη. Το voice acting κινείται σε επαγγελματικά επίπεδα με αυτό του Mr. Voice να κλέβει την παράσταση με την αψεγάδιαστη αγγλική προφορά του. Τον χαρακτήρα της Misfortune υποδύεται η Natalia Martinsson και μάλιστα με πολύ μεγάλη επιτυχία! Βέβαια, σε αρκετά σημεία επαναλαμβάνονται κάποιες ατάκες της, όπως τα «fancy!» και «forever yikes!», εν είδει motto αλλά είναι ομολογουμένως κάπως ενοχλητική η συχνότητα. Οι παραστάσεις και οι συμβολισμοί δεν είναι τόσο διάχυτοι γραφικά όσο ηχητικά. Δεν είναι τόσο το graphic horror που επικρατεί στο παιχνίδι όσο η verbal απόδοσή του. Στο FranBow,αντιθέτως, απουσιάζει το voice acting και την έλλειψη αυτή καλύπτει η text αφήγηση η οποία κινείται σε πιο εκλεπτυσμένα επίπεδα συμβολισμού αλλά πολύ πιο hardcore στην πράξη. Στο LittleMisfortune η προσέγγιση ευαίσθητων κοινωνικών θεμάτων, όπως η ενδοοικογενειακή βία και η κακοποίηση, είναι υποδειγματική καθώς επιστρατεύεται το black humor για να τα εξορκίσει αλλά δεν τα αγνοεί ούτε προσπαθεί να τα εξοβελίσει με αστεία-συνειδησιακά καταφύγια. Χιούμορ που θα σε κάνει να γελάσεις πολύ, πάρα πολύ αλλά θα ανασκουμπωθείς.
Gameplay anyone?
Στο σημείο αυτό οι hardcore fellow adventurers ίσως απογοητευτούν. Δεν πρόκειται για παραδοσιακό point and click adventure ούτε υπάρχει inventory ούτε pixel hunting. Κάθε φορά που η Misfortune αποκτά κάποιο αντικείμενο αυτό μεταφέρεται σε ένα νοητό σημείο και όταν οι συνθήκες είναι οι κατάλληλες επιστρατεύεται αυτόματα κάθε φορά το σωστό αντικείμενο. Για τον χειρισμό μπορείς να χρησιμοποιήσεις αποκλειστικά το mouse, συνδυασμό mouse/keyboard και gamepad. Η αρχική αμηχανία για το gameplay και οι υψηλές προσδοκίες γρήγορα μετατρέπονται σε αναμονή για κάτι παραπάνω. Στην πραγματικότητα το παιχνίδι αποτελείται από επιλογές και συνέπειες στα πλαίσια ενός δυαδικού κλισέ ερωταπαντήσεων και όχι από σύστημα trial and error, όπως συνήθως απαντάται στα παιχνίδια του είδους. Με τις αποκρίσεις σου δεν αλλάζει κάτι στο core story, απλά ξεκλειδώνουν κάποιες εναλλακτικές σκηνές, animation και meta-bonus. Ο παίχτης δεν είναι σε θέση για κάποιου είδους «ενόραση» ή να προσφύγει σε λογικούς συνειρμούς για τις πιθανές επιπτώσεις των επιλογών του αφού στα πλαίσια του φανταστικού σεναρίου και του άναρχου adventure concept δεν είναι εφικτό κάτι τέτοιο. Έτσι κι αλλιώς, αφηγηματικά η απάντηση που θα επιλέξεις δεν περιορίζεται σε ασφυκτικά δίπολα σωστού ή λάθους γιατί η ηρωίδα υιοθετεί κάθε φορά -ανάλογα με την απάντησή σου- μια διαφορική εκδοχή του σωστού, όπως το ορίζει η ίδια. Οι θέσεις των saves περιορίζονται σε τρεις οπότε τα περιθώρια για να ψάξεις περισσότερο τις αντίθετες επιλογές στα διάφορα sequences είναι λίγα. Δεν υπάρχουν puzzles πουθενά στο παιχνίδι και οι φίλοι του είδους θα απογοητευτούν. Η Misfortune έχει την ικανότητα να «ραντίζει» οτιδήποτε θεωρεί cuteless με το glitter της το οποίο μεταμορφώνει συμβολικά πράγματα και καταστάσεις επιχειρώντας να διατηρήσει ομαλή σχέση με την πραγματικότητα. Δεν υπάρχει καμία ελευθερία κινήσεων. Κυριολεκτικά προχωράς σε μια ευθεία γραμμή κλικάροντας στις σημάνσεις που υποδεικνύει το παιχνίδι. Αργότερα υπάρχουν κάποια mini games τα οποία δεν είναι απαραίτητο να ολοκληρώσεις αλλά προσθέτουν κάποια lore στοιχεία. Δυστυχώς, απογοητεύτηκα από την επιλογή αυτού του είδους gameplay. Πρόκειται για ένα cute and macabre walking simulator που έχει να μας διηγηθεί μια τραγική ιστορία.
