“Meracritic”: το site που συνοδεύει στο μυαλό των gamers τις κυκλοφορίες πανάκριβων τίτλων, που με τα ποσοστά βαθμολογιών του (προερχόμενα, σε πρώτη φάση, από δημοσιογράφους) μπορεί να αναδείξει ένα παιχνίδι σε αριστούργημα – υποψήφιο για πληθώρα game awards, τα οποία θα απονεμηθούν υπό το βλέμμα χιλιάδων gamer. Ή που, σε αντίθετη περίπτωση, θα καταστρέψει με μια χαμηλή βαθμολογία όχι μόνο τη φήμη ενος τίτλου, αλλά και τις εισπράξεις των εκδοτών του, αρά και το μέλλον των αντίστοιχων developers. Τα περίφημα review scores μπορεί να είναι αφορμή για καζούρα μεταξύ των gamer που συμμετέχουν σε κάποιο console war, αλλά για τους ανθρώπους πίσω από τα «φώτα», συχνά ευθύνονται για στέρηση bonus, απολύσεις και κλείσιμο ιστορικών studio. Και φυσικά, όπως και σε κάθε άλλη περίπτωση βαθμολογιών ή κριτικής ενός πνευματικού έργου, γίνεται πάντα μια κουβέντα όχι μόνο για τη σκοπιμότητα της ίδιας της ύπαρξης των σκορ, αλλά και της δικαιοσύνης στο σύστημα βράβευσης: είναι το ποσοστό επί τοις εκατό καλύτερο από τα περίφημα «αστεράκια»; Πώς ακριβώς δικαιολογείται ο υπολογισμός τους;
Αν όλη η παραπάνω διαδικασία προκαλεί πονοκέφαλο για τη σημερινή gaming βιομηχανία, υπάρχει μια περίπτωση developer / publisher που, στο παρελθόν, του προξένησε νεύρα. Πολλά νεύρα. Και το «μάρμαρο» πλήρωσε όχι ένα site βαθμολογιών, αλλά ένα από τα πιο επιτυχημένα gaming περιοδικά της εποχής. Πρόκειται για την ιστορική (και κωμική) κόντρα μεταξύ της Team 17 και του περιοδικού Amiga Power.
Η Team 17 μπορεί να είναι άγνωστη σήμερα παρότι είναι σχεδόν σίγουρο ότι γνωρίζετε τα σύγχρονα παιχνίδια που, είτε έχει αναπτύξει η ίδια, είτε έχει εκδώσει: Blasphemous, Narita Boy, Overcooked, The Escapists, Youka Laylee, είναι λίγοι από τους τίτλους αυτούς – προφανώς AA επιπέδου, αλλά αρκετά δημοφιλείς και έξυπνοι ως concept. Βέβαια, η διαχρονική τους επιτυχία δεν είναι άλλη από τα …πολεμοχαρή, πανούργα σκουλήκια: το Worms είναι ο τίτλος που από το 1995 αποφέρει μεγάλα κέρδη στην εταιρεία, έχει κυκλοφορήσει σχεδόν παντού και κατάφερε να σώσει την Team 17 από οικονομικούς μπελάδες, συγχωνεύσεις, εξαγορές κλπ. Πράγματι, η αγγλική εταιρεία είναι η μοναδική του μεγέθους της που κατάφερε να μείνει ανεξάρτητη από τη δεκαετία του ‘90 – η άλλη, παραλίγο να ήταν η γνωστή μας από το “Returnal”, φινλανδική Housemarque, που την εξαγόρασε πρόσφατα η Sony.
Αν και μεσαίου βεληνεκούς developer και publisher σήμερα, εικοσιπέντε χρόνια πίσω δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η Team 17 είχε το status που απολαμβάνουν οι καλύτεροι σύγχρονοι devs. Και αυτό γιατί αμέσως, εφοδίασε την τότε πανίσχυρη στην Ευρώπη πλατφόρμα της Amiga με εξαιρετικούς exclusive τίτλους. Είναι ενδεικτικό ότι πολλοί από αυτούς κοσμούν την πρόσφατη επανέκδοση της Amiga 500, την “A500 Mini”, όπως η survival horror σειρά “Alien Breed” (για την Ιστορία, η συγκεκριμένη σειρά βασίζεται εμφανώς στο lore του “Aliens”, αλλά δεν πληρώθηκε το παραμικρό σε δικαιώματα προς την FOX – η Team 17 απλά ενημέρωσε το χολιγουντιανό studio πριν τη κυκλοφορία πως θα αδυνατούσε να πληρώσει γι’ αυτά και, η ίδια η FOX, που μέχρι τότε είχε απογοητευτεί με τις εισπράξεις παιχνιδιών που εκμεταλλεύτηκαν το σχετικό σύμπαν, θεώρησε ότι το πρώτο “Breed” θα ήταν άλλη μια αποτυχία, οπότε δεν κυνήγησε το θέμα δικαστικά).
Όλα λοιπόν πήγαιναν περίφημα: το software πουλούσε σαν ζεστά καρβέλια, τα γραφεία στο Wakefield μεγάλωναν, οι προσλήψεις αυξάνονταν (ανάμεσα τους και ο Andy Davidson, o εμπνευστής και αρχικός developer των “Worms”) και οι βαθμολογίες των παιχνιδιών από όλα τα gaming περιοδικά ήταν σε γενικές γραμμές υψηλές. Ή μάλλον, από σχεδόν όλα.
Δυστυχώς για τη Team 17, το «παράφωνο» περιοδικό ήταν ίσως το πιο διαδεδομένο στους «αμιγκάδες» gamers, το Amiga Power, που ήταν διάσημο για τη «ξεροκεφαλιά» του (σλόγκαν του: “a magazine with attitude”). Αυτό που ενοχλούσε δεν ήταν τόσο οι χαμηλότερες βαθμολογίες που ενίοτε έπαιρνε το software σε σύγκριση με τις κριτικές του υπόλοιπου Τύπου, όσο το σύστημα βαθμολόγησης. Και είναι αυτο το σύστημα που κάνει τη κόντρα που ακολούθησε τότε, επίκαιρη ακόμα και σήμερα. Πολύ απλά, το Power βαθμολογούσε ένα μέτριο παιχνίδι με ποσοστό γύρω στο 50%, ενώ όλα τα υπόλοιπα περιοδικά θα βαθμολογούσαν το ίδιο παιχνίδι με 20% παραπάνω.
Επειδή προφανώς τα περιοδικά παραλάμβαναν δωρεάν review copies των παιχνιδιών από τις εταιρείες, είχαν όλα συμβιβαστεί με μια άτυπη συμφωνία για λιγότερο αυστηρή βαθμολόγηση.
Ωστόσο το Amiga Power αρνείτο πεισματικά να κάνει κάτι τέτοιο. Αυτό φυσικά σήμαινε ότι ακόμα και οι απλά ικανοποιητικοί τίτλοι της Team 17 θα βαθμολογούνταν με λίγο πάνω από 50% από το Power, την ίδια ώρα που οι ίδιοι τίτλοι σε άλλα έντυπα «έπαιρνα» 70 και 80 τοις εκατό. Έτσι φτάνουμε σε ένα φαινόμενο που ισχύει και σήμερα: ακόμα και μετρίου επιπέδου, σύγχρονες gaming παραγωγές, ειδικά όταν προέρχονται από ισχυρές εκδότριες όπως Electronic Arts, Sony, Microsoft, Activision ή Nintendo, θα βαθμολογηθούν κάπως παραπάνω από το αυστηρό 50%. Επίσης στο μυαλό των αναγνωστών των reviews, ένας τίτλος που παίρνει 60 με 70 τοις εκατό νοείται ως «μέτριος», ενώ αν του απονεμηθεί σκορ γύρω στο 50%, ο τίτλος θεωρείται κάκιστος. Με αυστηρή λογική βέβαια, όλο αυτό αποτελεί παραμόρφωση της κλίμακας αξιολόγησης, υπέρ των publishers.
Για να γυρίσουμε όμως στη κόντρα μεταξύ Team και Power, τα αφεντικά της πρώτης θεώρησαν απαράδεκτο και προκατειλημμένο το εν λόγω περιοδικό, απαιτώντας την ίδια προνομιούχα βαθμολόγηση που απολάμβαναν και από τους υπόλοιπους reviewers. To περιοδικό αρνήθηκε, η κατάσταση πήρε δημοσιότητα, τα πνεύματα οξύνθηκαν (σε αυτό δεν βοήθησε ότι κάποια όντως πολύ καλά παιχνίδια της Team 17 αδικήθηκαν από το Amiga Power) και η κόντρα εξελίχθηκε σε …πόλεμο, με τους «μπαμπάδες» των Worms να δανείζονται καμουφλάζ και κράνη από τα «σκουλήκια» τους!
Η σοβαρότερη αντεπίθεση της Team ήταν βέβαια ότι «έσυρε» το περιοδικό στα δικαστήρια για λιβελογραφία και δυσφήμηση – αλλά η αγγλική Δικαιοσύνη απέρριψε αυτές τις κατηγορίες (εννοείται ότι στο μεταξύ, οι δωρεάν κόπιες προς το περιοδικό είχαν κοπεί «μαχαίρι»). Η τραγελαφική πλευρά της κόντρας ήταν όμως η διαπόμπευση των δημοσιογράφων, μέσα από το ίδια τα παιχνίδια που στο εξής θα κυκλοφορούσαν: για παράδειγμα, στο Arcade Pool, ο παίκτης στο single player mode έπρεπε να κερδίσει μια σειρά από παίκτες μπιλιάρδου.
Όπως φαντάζεστε, το A.I. των πρώτων αντιπάλων ήταν χαμηλό και αυτό άλλαζε μετά τη πρόοδο του παίκτη. Μόνο που, η Team 17 έδωσε στους πρώτους «χαζούς» αντιπάλους ονόματα. Και μαντέψτε, τα ονόματα ήταν τα πραγματικά ονόματα των δημοσιογράφων του Amiga Power! Το ίδιο μάλιστα έκανε η Team με τα F17 και Overdrive, παιχνίδια αγώνων ταχύτητας, αλλά και με το Kingpin, παιχνίδι bowling! Από όλο αυτό δεν θα μπορούσε να λείψουν τα παιχνίδια “Alien Breed”, στα οποία είχαν «φυτευτεί» easter eggs και cheat codes που έβριζαν το περιοδικό, ενώ οι νεκροί NPCs έφεραν …συμπτωματικά τα ίδια επίθετα στις ταυτότητες τους με αυτά των συντακτών! Το οποίο, ακόμα και λαμβάνοντας υπόψη το καυστικό βρετανικό χιούμορ, είναι κάπως μακάβριο.
Από το αντίπαλο στρατόπεδο, ενδιαφέρον έχει ότι παρότι οι συντάκτες του Amiga Power δοκίμαζαν τα παιχνίδια της Team 17 αργότερα από όλους τους υπόλοιπους, αγοράζοντας τα οι ίδιοι με δικά τους έξοδα, δεν υπέκυπταν στον πειρασμό να τα βαθμολογήσουν ευνοϊκά, ακόμα και αν τα υπόλοιπα περιοδικά το είχαν ήδη κάνει: αν ένα παιχνίδι δεν τους άρεσε, το «γκρέμιζαν». Χαρακτηριστική περίπτωση, το Alien Breed: Tower Assault, ένα από τα ακριβότερα παιχνίδια της εποχής του, στο οποίο η Team 17 είχε επενδύσει σε full motion video εισαγωγή, ηθοποιούς, ειδικά εφέ, βελτιωμένο χειρισμό, καλύτερα γραφικά και ούτω καθεξής.
Ε λοιπόν, το Power «επιβράβευσε» αυτή τη προσπάθεια με ένα γενναιόδωρο 46%, όταν οι υπόλοιπες εκδόσεις του είχαν απονείμει πολύ παραπάνω. Όντως, το gameplay είχε κάποια ελαττώματα π.χ. απότομη δυσκολία, αλλά οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι το review ήταν μάλλον βιαστικό. Σε κάθε περίπτωση, το «πείσμα» των συντακτών στη κρίση τους και η έλλειψη «βαθμολογικής διπλωματίας», δεν βοήθησε για μια …ανακωχή.
Πράγματι, ο πρωτοφανής (και ίσως ανεπανάληπτος) αυτός πόλεμος δεν έληξε ποτέ, αν και, ενίοτε, ψύχραιμες φωνές από τα δύο στρατόπεδα το προσπάθησαν. Ουσιαστικά, «έσβησε» με το «σβήσιμο» της ίδιας της πλατφόρμας: το Amiga Power εξέδωσε το τελευταίο τεύχος τον Σεπτέμβριο του 1996, την ίδια χρονιά που σταμάτησε η παραγωγή των A1200 και Α4000. Η Team 17 θα κυκλοφορούσε ένα χρόνο αργότερα το αποχαιρετιστήριο “Worms: Director’s Cut” για τους εναπομείναντες amiga users – η διεύθυνση της εταιρείας είχε ήδη ξεκινήσει από τη προηγούμενη χρονιά συνεργασία με το ανερχόμενο PlayStation.
Σήμερα, ελάχιστοι θυμούνται τη μάταια εκείνη σύγκρουση μεταξύ software provider και software reviewer. Εν τούτοις, τα διλήμματα της σύγκρουσης παραμένουν επίκαιρα: πόσο ελεύθερα μπορεί να διατυπώνει τη γνώμη του ένας κριτικός για ένα προϊόν, όταν αυτή μπορεί να τον ζημιώσει οικονομικά και ηθικά, σε περίπτωση που αυτή θα είναι αρνητική; Και επίσης, θεωρούμε ένα αυστηρό σύστημα βαθμολόγησης ως παράδειγμα προς μίμηση; Στο τελευταίο, μη βιαστείτε να απαντήσετε θετικά. Γιατί, αλήθεια, θα αγοράζατε ένα μέτριο παιχνίδι αν αντί για ένα εικονικό «εξηνταπεντάρι», ο αγαπημένος σας reviewer του έβαζε ένα αυστηρό 45%; Το ερώτημα έχει προεκτάσεις πέρα από το gaming. Μήπως, επειδή ακριβώς στη ζωή μας δυσκολευόμαστε στη συνεχόμενη πρόσβαση ή στην αγορά εξαιρετικών επιλογών, βολευόμαστε με το να «φτιασιδώνουμε» τις μέτριες; Και αν ναι, γιατί αυτό να είναι κατακριτέο και να μην είναι, απλά, ανθρώπινο;
Αλλά αρκετά με το γραπτό μου παραλήρημα – άλλωστε έχω αργήσει να πάω για έναν καταπληκτικό καφέ με απίθανη παρέα. Πώς τον πίνω; Μέτριο, φυσικά.
